Rituelen beleven

Voorwoord

Rituelen beleven. Rituelen zijn geen passieve stoffige gebruiken uit een oude wereld, maar springlevende manieren om op persoonlijke wijze om te gaan met drempelmomenten in het leven. Rituelen voorkomen dat we zo’n verandering passief ondergaan en daarna, hop, door met het leven. Rituelen zorgen dat we de tijd te nemen om stil te staan bij de betekenis ervan en dit actief te beleven. Een ritueelbegeleider is de professional die de betrokkenen hierbij kan helpen. Deze geeft inhoud aan de afscheidsdienst, trouwceremonie, geboortefeest of welke gebeurtenis dan ook die vraagt om een markering.

Dit boek is bedoeld als een vakboek voor vakgenoten. Daaronder versta ik ritueelbegeleiders, voorgangers, woorddienstbegeleiders, ceremoniemakers, celebranten, babsen, coaches, geestelijk verzorgers; iedereen die werkt met rituelen of zich er verder in wil verdiepen.

Natuurlijk bestaan er allerhande boeken over rituelen. Er is vakliteratuur vanuit een beschouwend en wetenschappelijk perspectief, zoals Diep onder onze huid van Dr. Herman de Roos. Er zijn boeken met ervaringsverhalen, zoals Nieuwe rituelen van Annechien Ochtman-de Boer en boeken vanuit een bepaalde invalshoek, zoals over sjamanistische rituelen. Er zijn boeken over presenteren en schrijven, maar die richten zich niet specifiek op ritueelbegeleiders. Ton Overtoom en Hermien Embsen (de grondleggers van Het Moment, de beroepsopleiding tot ritueelbegeleider) schreven een fantastisch boek, Hoe zou jij het willen, waarin ze de door hen ontwikkelde methodiek om te komen tot een persoonlijk symbool als drager van de viering verhalend tot leven brengen. Hun uitgangspunt waarbij ze de theorie koppelen aan ervaringsverhalen heeft mij zeker geïnspireerd. Tegelijkertijd ben ik met dit boek een andere weg ingeslagen. Hun boek richtte zich op uitvaarten en rituelen rondom de dood.

In dit boek over rituelen neem ik je mee in een breder perspectief, waarbij er ook aandacht is voor rituelen bij leven, zoals geboorte- en trouwrituelen. Ook richt ik me op de verschillende competenties die je nodig hebt als ritueelbegeleider. Je krijgt een kijkje in mijn keuken, de praktijk, waarbij de verhalen dienen als smaakmakende inspiratiebron en de bijbehorende recepten, de methodes, zijn toegespitst op het vakgebied van de ritueelbegeleider.

Rituelen beleven. Rituelen tot leven laten komen.

Ik hoop dat ik ben geslaagd in deze missie, dat oordeel laat ik aan jou als lezer over.

Het schrijven was een avontuurlijke reis naar binnen en een zeker zo boeiend proces weer naar buiten om het in de wereld te zetten.

Iris van Noorden, april 2024

Voorinschrijving: vul onderstaand formulier in

Het boek zit momenteel in de afrondende fase. Enkele meelezers zijn bezig met kritische inhoudelijke feedback. Daarna ga ik het boek gereed maken om in eigen beheer te laten drukken. Om een goed beeld te krijgen hoeveel exemplaren ik mag laten maken en om jou de mogelijkheid te geven om het boek als eerste te kunnen bestellen, kun je je nu al aanmelden voor de voorinschrijving. Je komt dan op een mailinglijst en krijgt bericht wanneer je het boek daadwerkelijk kunt bestellen. Dat kan nog enkele maanden duren. De voorinschrijving is geheel vrijblijvend. 

Tipje van de sluier

Het eerste deel van dit boek richt zich op het uitzetten van de kaders rondom het speelveld van de ritueelbegeleider, voordat we de praktijk induiken. Waar hebben we het eigenlijk over als het gaat over rituelen? Wat wordt bedoeld met symbolen? We duiken eerst in onze wortels.  Zowel het fundament waarop we verder groeien als dat wat ons voedt. Ik neem je mee langs de bestaande wetenschappelijke theorieën en wat rituologen hierover te vertellen hebben. Hoe zijn rituelen verweven in onze samenleving, en belangrijker nog: wat kun je ermee? Mijn eigen fundament ligt bij de opleiding van Het Moment. Ik ben met grote dankbaarheid schatplichtig aan de grondleggers van dit gedachtegoed, Ton Overtoom en Hermien Embsen. Zij brachten begrippen als ‘persoonlijk symbool’ tot leven, ontwikkelden de wet van overtoom en de zonnebloemmethode. De vier niveaus van mens, symbool en ritueel vormen de rode draad van hun gedachtegoed. Dit boek is zeker geen herhaling van het door hen ontwikkelde lesmateriaal, tegelijkertijd zijn bepaalde uitgangspunten fundamenteel en is het onontkoombaar dat ik hier aandacht aan besteed.  

Vanuit de wortels van traditie, cultuur en menszijn strekken we onze takken uit naar de buitenwereld. De twijgen staan voor hoe de ritueelbegeleider zich beweegt in de maatschappij. Wat beweegt hem of haar? Uit welke competenties bestaat de beroepshouding en hoe geef je hier invulling aan? De theorie komt tot leven aan de hand van voorbeelden uit de praktijk.

In het tweede deel van het boek neem ik je stap-voor-stap mee in het tot stand brengen van ceremonies. Rituelen gaan over het meest intieme in een mensenleven. Dat vraagt om nabijheid en vertrouwdheid die voelt als een veilig thuis. Daarom heet ik je welkom als bezoeker in mijn huis. Stap voor stap neem ik je mee. Ik sta je bij de drempel op te wachten. Aan de keukentafel gaat het over contact maken. Luisteren. De ander begrijpen. De coachende rol is daarbij belangrijk, maar ook mogelijkheden schetsen, verbindingen leggen in wat verteld wordt.

Daarna wandelen we via de tuinpoort naar buiten. Om nieuwe ideeën op te doen is het fijn om je horizon te verleggen. Gevuld met inspiratie keren we terug achter het buro, om de veelheid aan ideeën te ordenen en terug te brengen tot één geheel. In de keuken krijgt alles geur en smaak. Hier gaan we proefdraaien en kijken waar nog een snufje zout nodig is. Nog een laatste check, en dan is het zo ver! De genodigden nemen plaats, in de woonkamer springt de spotlight aan. Het ritueel wordt uitgevoerd en daarmee overgedragen op de betrokkenen. Als iedereen het huis weer heeft verlaten, de lege kopjes in de vaatwasser staan, kijk ik in de spiegel. Een moment voor zelfreflectie.

Extra informatie

Het boek zal een formaat van 170 x 240 mm krijgen, zodat het goed als brievenbuspakketje met de post verstuurd kan worden. 

Het verwachte aantal pagina's is ongeveer 160.

Verschijningsdatum is hopelijk vóór 7 september 2024.